امتحان نهایی درس فیزیک 3 ویژه دانش‌آموزان رشته ریاضی فیزیک به صورت کتبی و از کل کتاب برگزار می‌شود و شامل 20 نمره است. این درس به سه بخش اصلی و مهم فیزیک می‌پردازد و دانش‌آموزان را با مبانی و اصول این حوزه‌ها آشنا می‌کند.
ساختار کتاب فیزیک 3 (رشته ریاضی فیزیک)
کتاب فیزیک 3 رشته ریاضی فیزیک شامل 6 فصل است که مباحث زیر را پوشش می‌دهد:
- مکانیک (Dynamics and Oscillations): این بخش به حرکت، دینامیک و نوسانات می‌پردازد که از مباحث پایه فیزیک کلاسیک محسوب می‌شود.
- موج (Waves): این بخش شامل مباحث مربوط به انواع موج‌ها (مکانیکی و الکترومغناطیسی) و پدیده‌های مرتبط با آنها مانند تداخل و پراش است.
- فیزیک جدید (Modern Physics): این بخش به مباحث پایه‌ای فیزیک کوانتومی، هسته‌ای و نسبیت می‌پردازد که مقدمه‌ای بر فیزیک قرن بیستم و بعد از آن است.
بارم‌بندی امتحان نهایی فیزیک 3
بارم‌بندی دقیق امتحان نهایی ممکن است در هر نوبت (خرداد، شهریور، دی) تغییرات جزئی داشته باشد، اما به طور کلی نمره به صورت متناسب بین فصل‌ها و مباحث اصلی کتاب توزیع می‌شود. معمولاً فصل‌های مربوط به مکانیک به دلیل گستردگی و اهمیت مبنایی، سهم قابل توجهی از نمره را به خود اختصاص می‌دهند. مباحث موج و فیزیک جدید نیز به سهم خود در بارم‌بندی لحاظ می‌شوند. برای اطلاع دقیق‌تر از بارم‌بندی هر نوبت امتحانی، می‌بایست اطلاعیه‌های رسمی آموزش و پرورش را بررسی کرد.
دانلود سوالات و پاسخنامه امتحان نهایی فیزیک 3 (رشته ریاضی) دی 1402
1- در هر قسمت، عبارت درست را از داخل پرانتز انتخاب کرده و به پاسخ برگ انتقال دهید : (1 نمره)
الف) یکای شتاب متوسط در SI (متر بر مربع ثانیه – متر در مربع ثانیه) است.
پاسخ : متر بر مربع ثانیه (0.25)
ب) نمودار مکان – زمان در حرکت با سرعت ثابت، به شکل ( سهمی – خط راست ) است.
پاسخ : خط راست (0.25)
پ) در حرکت با شتاب ثابت، اختلاف جابه جایی در دو ثانیة متوالی برابر ( سرعت – شتاب ) متحرک است.
پاسخ : شتاب (0.25)
ت) در حرکت بر خط راست و بدون تغییر جهت، مسافت پیموده شده ( برابر با – بیشتر از ) جابه جایی است.
پاسخ : برابر با (0.25)
2- درستی یا نادرستی جمله های زیر را با علامت های (د) یا (ن) مشخص کنید. ( 1.25 نمره)
الف) نیروهای کنش و واکنش همواره به دو جسم وارد می شوند و هم نوع اند.
پاسخ : د (0.25)
ب) وزن یک جسم بر خلاف جرم آن، به مکان آن جسم بستگی ندارد.
پاسخ : ن (0.25)
پ) نیروی عمودی سطح ، ناشی از تغییر شکل سطح تماس دو جسم است.
پاسخ : د (0.25)
ت) ضریب اصطکاک ایستایی به عامل هایی مانند جنس سطح تماس دو جسم، میزان صافی و زبری آنها بستگی ندارد.
پاسخ : ن (0.25)
ث) مکعب دوره گردش ماهواره به دور زمین، متناسب با مربع فاصله ماهواره از مرکز زمین است.
پاسخ : ن (0.25)
3- به پرسش های زیر، پاسخ کوتاه دهید : (1.25 نمره)
الف) در حرکت هماهنگ ساده سامانه وزنه – فنر، بسامد زاویه ای چه رابطه ای با ثابت فنر دارد؟
پاسخ : با جذر ثابت فنر نسبت مستقیم دارد (0.25)
ب) کدام نوع امواج برای انتشار ، احتیاج به محیط مادی دارند؟
پاسخ : مکانیکی (0.25)
پ) در یک دوره تناوب، مسافتی که هر جزء محیط انتشار موج طی می کند، چند برابر دامنه نوسان آن است؟
پاسخ : چهار برابر (0.25)
ت) بسامدی که گوش انسان از صوت درک می کند ، چه نام دارد؟
پاسخ : ارتفاع صوت (0.25)
ث) وقتی چشمه صوتی از ناظر ساکن دور می شود، بسامدی که ناظر می شنود، چگونه تغییر می کند؟
پاسخ : کاهش پیدا می کند (0.25)
4- الف) دو ویژگی بارز نیروی هسته ای چیست؟ (0.5 نمره)
پاسخ : کوتاه برد (0.25) و مستقل از بار (0.25)
ب) گرافیت و بور هر کدام در راکتورهای شکافت هسته ای چه نقشی دارند؟(0.5 نمره)
پاسخ : گرافیت: کندساز نوترون ها ، بور: تنظیم آهنگ واکنش شکافت (یا تعداد نوترون ها) (هر مورد 0.25)
شما می توانید فایل pdf سوالات، را از لینک زیر دانلود کنید…
بخش بندی کتاب فیزیک 3
کتاب فیزیک پایه دوازدهم ویژه رشته ریاضی فیزیک در 6 فصل تدوین شده است و به منظور آشنایی دانش‌آموزان با سه حوزه کلیدی علم فیزیک طراحی شده است. این حوزه‌ها عبارتند از: مکانیک، موج و فیزیک جدید.
در ادامه به تشریح مباحث هر بخش می‌پردازیم:
۱. بخش مکانیک
این بخش سنگ بنای فیزیک کلاسیک را تشکیل می‌دهد و شامل مباحث زیر است:
- حرکت: بررسی حرکت اجسام، با تأکید بر حرکت در مسیر مستقیم.
- دینامیک: مطالعه علل حرکت و نیروهای وارد بر اجسام.
- حرکت دایره‌ای یکنواخت: تحلیل حرکت اجسام روی مسیر دایره‌ای با سرعت ثابت.
نکات مهم در این بخش:
- مقدمات برخی از این مباحث در دروس علوم نهم و فیزیک دهم مطرح شده است.
- در سطح این کتاب، از تجزیه نیروها و مباحث مرتبط با مشتق استفاده نمی‌شود.
- بررسی نیروها محدود به حالت‌هایی است که نیروها در یک راستا یا عمود برهم هستند.
- مبحث حرکت صرفاً به حرکت در مسیر مستقیم می‌پردازد.
۲. بخش موج
این بخش به مطالعه پدیده‌های مرتبط با امواج می‌پردازد و شامل سرفصل‌های زیر است:
- حرکت نوسانی: بررسی حرکت تناوبی اجسام مانند نوسان فنر و آونگ.
- امواج مکانیکی: آشنایی با امواجی که برای انتشار نیاز به محیط مادی دارند (مانند امواج فنر، امواج صوتی و…).
- امواج الکترومغناطیسی: مطالعه امواجی که برای انتشار نیازی به محیط مادی ندارند (مانند نور و امواج رادیویی).
- برهم‌کنش‌های امواج: بررسی پدیده‌هایی نظیر بازتاب، شکست، پراش و تداخل امواج.
نکات مهم در این بخش:
- بخشی از دانش اولیه مورد نیاز برای درک این مباحث در دروس علوم دوره اول متوسطه و شیمی دهم بیان شده است.
۳. بخش فیزیک جدید
این بخش مقدمه‌ای بر فیزیک مدرن و پدیده‌های کوانتومی و هسته‌ای است و به دو زیربخش اصلی تقسیم می‌شود:
فیزیک اتمی:
- اثر فوتوالکتریک: پدیده‌ای که نور را ذره‌ای رفتار می‌کند.
- طیف خطی: بررسی الگوهای خاص نوری که توسط اتم‌ها گسیل یا جذب می‌شوند.
- مدل‌های اتمی: آشنایی با مدل‌های مختلف ارائه شده برای ساختار اتم.
- لیزر: اصول کار و کاربردهای لیزر.
فیزیک هسته‌ای:
- ساختار هسته: آشنایی با اجزا و ویژگی‌های هسته اتم.
- پرتوزایی طبیعی و نیمه‌عمر: بررسی واپاشی هسته‌ها و مفهوم نیمه‌عمر.
- شکافت و همجوشی هسته‌ای: فرآیندهای آزادکننده انرژی در هسته‌ها.
این ساختار، چارچوب کلی کتاب فیزیک پایه دوازدهم رشته ریاضی فیزیک را مشخص می‌کند و نشان‌دهنده سیر مطالب از فیزیک کلاسیک (مکانیک و موج) به سمت مباحث پایه‌ای فیزیک مدرن است.
بارم بندی امتحان نهایی فیزیک
۱. بارم‌بندی بر اساس فصل‌های کتاب:
این رویکرد نشان می‌دهد که سهم هر فصل از کتاب در نمره نهایی چقدر است. بر این اساس، توزیع نمرات به شرح زیر است:
- فصل ۱: ۳.۷۵ نمره
- فصل ۲: ۴ نمره
- فصل ۳: ۳.۷۵ نمره
- فصل ۴: ۳.۲۵ نمره
- فصل ۵: ۲.۷۵ نمره
- فصل ۶: ۲.۵ نمره
نکته مهم: همانطور که اشاره کردید، فصل‌های ابتدایی کتاب (مخصوصاً فصل‌های ۱، ۲ و ۳) مجموعاً بیشترین سهم نمره را به خود اختصاص داده‌اند، که نشان‌دهنده اهمیت مباحث مکانیک و نوسان در این آزمون است.
۲. بارم‌بندی بر اساس نوع طراحی سوال:
این رویکرد، مهارت‌ها و توانمندی‌هایی را که در امتحان مورد سنجش قرار می‌گیرند، تفکیک می‌کند. دانش‌آموزان در این امتحان با پنج نوع سوال اصلی روبرو خواهند شد و سهم نمره هر نوع سوال به صورت محدوده‌ای مشخص شده است:
- طراحی آزمایش: ۱ تا ۲ نمره
- تجزیه و تحلیل داده‌ها، رسم نمودار، نتیجه‌گیری و پیش‌بینی: ۲ تا ۴ نمره
- پاسخ به پرسش‌های مفهومی (دانش، کاربرد، استدلال و قضاوت): ۴ تا ۷ نمره
- توانایی حل پرسش‌های محاسباتی: ۹ تا ۱۱ نمره (بیشترین سهم نمره)
- حل مسائل در شرایط جدید (کاربرد و استدلال): ۱ تا ۳ نمره
تحلیل و نتیجه‌گیری برای آمادگی:
این دو رویکرد بارم‌بندی، راهنمای ارزشمندی برای دانش‌آموزان جهت برنامه‌ریزی مطالعه است:
- اهمیت مباحث پایه: تمرکز بر فصل‌های اولیه کتاب (مکانیک و نوسان) که بارم بالاتری دارند، ضروری است.
- مهارت حل مسئله محاسباتی: بیشترین بخش نمره (حدود نیمی از کل نمره) به توانایی حل مسائل محاسباتی اختصاص دارد. بنابراین، تمرین فراوان در این زمینه حیاتی است.
- اهمیت مفاهیم: سوالات مفهومی نیز سهم قابل توجهی دارند. دانش‌آموزان نباید صرفاً به حل مسائل محاسباتی اکتفا کنند، بلکه باید درک عمیقی از مفاهیم فیزیک داشته باشند.
- توجه به مهارت‌های تحلیلی و عملی: گرچه بارم طراحی آزمایش و تحلیل داده‌ها کمتر است، اما این بخش‌ها نیز در امتحان حضور دارند و تسلط بر آنها می‌تواند در کسب نمره کامل مؤثر باشد. مسائل کاربردی و نیازمند استدلال در شرایط جدید نیز بخش کوچکی اما مهم را تشکیل می‌دهند.
با در نظر گرفتن این دو نوع بارم‌بندی، دانش‌آموزان می‌توانند مطالعه خود را بهینه کرده و روی بخش‌ها و مهارت‌هایی که سهم بیشتری در نمره نهایی دارند، تمرکز بیشتری داشته باشند.
