ریتالین دوپینگی خطرناک

در این مقاله به بررسی استفاده از قرص ریتالین یا همان متیل فنیدات برای بهتر شدن عملکرد تحصیلی در سال کنکور می پردازیم و دلایل عدم توصیه به مصرف این دارو را در افرادی که نیاز پزشکی به آن ندارند را بررسی میکنیم .

ریتالین به طور معمول برای درمان نقص توجه و پیش فعالی و  ADHD   و نارکولوپسی تجویز میشود . ریتالین با اثر بر محرک سیستم عصبی مرکزی میتواند تمرکز و توجه را افزایش دهد با این حال مصرف این دارو بدون تجویز پزشک میتواند به وابستگی ، سوء مصرف و عوارض جانبی جدی مثل بیخوابی ، کاهش اشتها ، افزایش فشار خون ، اضطراب و مشکلات قلبی منجر شود .

تحقیقات نشان میدهد که اثربخشی ریتالین در افرادی که به ADHD مبتلا نیستند نامشخص است و ممکن است هیچ اثر مثبتی نداشته باشد یا حتی اثرات منفی هم ایجاد کند . پس به جای  استفاده از ریتالین روشهای سالم و موثرتری در این مقاله معرفی میکنیم مانند مدیریت زمان ، تغذیه مناسب ، ورزش منظم و تکنیکهای افزایش تمرکز برای بهتر شدن عملکرد تحصیلی .در این مقاله نتیجه گیری میکنیم که مصرف ریتالین برای بهبود عملکرد تحصیلی در افرادی که از لحاظ پزشکی نیاز به آن ندارند توصیه نمیشود و بهتر است از روشهای جایگزین وسالم تری استفاده شود .

ریتالین و مکانیزم عمل آن

قرص ریتالین  با نام علمی متیل فنیدات ( methylphenidate) شناخته میشود این دارو به عنوان یک محرک سیستم عصبی مرکزی عمل میکند و میتواند به بهبود تمرکز، رفتارهای تکانشی و افزایش توجه کمک کند از این دارو برای درمان اختلال نقص توجه ، پیش فعالی و نارکولپسی و ADHD استفاده میشود ریتالین علاوه بر کاربردهای پزشکی برای برخی افراد خصوصا کنکوریها و دانشجویان به عنوان ابزاری برای بهبود عملکرد تحصیلی و افزایش تمرکز در درس خواندن استفاده میشود .

متیل فنیدات با افزایش سطح دوپامین و نوراپینفرین در مغز عمل میکند . این دو ماده شیمیایی نقش مهمی در تنظیم توجه ، تمرکز و رفتار دارند . با افزایش سطح این مواد ریتالین میتواند به بهبود عملکرد مغزی در افرادی که دچار ADHD هستند کمک کند . این مکانیزم عمل باعث میشوند که افراد بیشتر تمرکز کنند و مدت زمان بیشتری به مطالعه و درس خواندن اختصاص دهند .

 

تاثیراتی که ریتالین در درس خواندن دارد

مصرف ریتالین دارای  مزایا و معایب و عوارضی میباشد که دانش آموزان و دانشجویان  باید بررسی کنند که  ایا مزایا مصرف آن به میزانی هست که معایب و عوارض آن را به چشم نیاید ؟

مزایا:

1-افزایش تمرکز :

یکی از اصلی ترین تاثیرات مصرف ریتالین افزایش تمرکز و توانایی در مطالعه مطالب درسی است این دارو میتواند به دانش آموزان و دانشجویان کمک کند تا با دقت بیشتری به مطالعه و حل تمرین بپردازند .

2-کاهش حواس پرتی :

ریتالین میتواند به کاهش میزان حواس پرتی و بی دقتی کمک شایانی کند و به افراد این امکان را میدهد تا بطور مستمر و پیوسته وبدون حتی لحظه ای وقفه مطالعه کنند .

3- بهبود حافظه کاری:

در بررسی برخی تحقیقات متوجه شدیم که قرص ریتالین میتواند حافظه کاری را بهبود ببخشد که این موضوع به یادگیری و به خاطر سپردن مطالب کمک بسیاری میکند .

 

معایب و عوارض جانبی :

1-وابستگی:

مصرف طولانی مدت ریتالین ممکن است به وابستگی فیزیکی و روانی منجر شود این وابستگی میتواند مشکلات  بیشتری را بهمراه داشته باشد .

2- عوارض جانبی:

ریتالین ممکن است عوارض جانبی مثل بیخوابی ، کاهش اشتها ، سردرد ، افزایش فشار خون ، اضطراب و تپش قلب به همراه داشته باشد .

3- اثربخشی کوتاه مدت:

تاثیرات مثبت ریتالین ممکن است کوتاه مدت باشد و با گذر زمان کاهش یابد بنابراین فرد مجبور است پیوسته دوز قرص را بالا ببرد .

استفاده غیر پزشکی از ریتالین :

متاسفانه امروزه برخی از افراد بدون داشتن تشخیص پزشکی از ریتالین به عنوان یک داروی تقویتی برای بهبود عملکرد تحصیلی خود استفاده میکنند که این استفاده غیر پزشکی میتواند خطرات جدی به دنبال داشته باشد . خطراتی مثل :

• خطر وابستگی و سوء مصرف : مصرف غیر پزشکی ریتالین میتواند به سوء مصرف و وابستگی منجر شود .
• عوارض جانبی جدی : بدون نظارت پزشک عوارض جانبی ریتالین ممکن است شدید تر شود و مشکلات جدی برای سلامت فرد ایجاد کند .
• عدم اثر بخشی در همه افراد : همانطور که بالاتر هم اشاره شد ریتالین برای همه افراد اثربخش نیست و ممکن است در برخی موارد هیچ تاثیری نداشته باشد و یا حتی اثر منفی نیز به همراه داشته باشد .

 

استفاده از ریتالین برای بهبود عملکرد تحصیلی به ویژه برای افرادی که از نظر پزشکی نیازی به این دارو ندارند موضوعی است که همیشه بحث برانگیز و پرمخاطره بوده است . در ادامه به بررسی دلایل مختلف برای عدم توصیه به مصرف ریتالین میپردازیم .

دلایل عدم توصیه به استفاده از ریتالین برای بهبود عملکرد تحصیلی :

خطر وابستگی و سوء مصرف

همانطور که بالتر نیز اشاره شد ریتالین دارویی است که به دلیل اثرات محرک آن میتواند به وابستگی فیزیکی و روانی در دانش آموزان و دانشجویان منجر شود . مصرف غیر پزشکی این دارو نیز همانطور که گفته شد میتواند باعث سوء مصرف و ایجاد مشکلات جدی در زندگی فرد شود .

عوارض جانبی

ریتالین میتواند عوارض جانبی متعددی داشته باشد که شامل موارد زیر میشود :

• بی خوابی : مصرف این دارو میتواند باعث مشکلات خواب شود که به نوبه خود بر عملکرد تحصیلی تاثیر منفی میگذارد .
• کاهش اشتها: این موضوع میتواند به کاهش سطح انرژی بدن و نقص در تغذیه منجر شود .
• افزایش فشار خون و تپش قلب : مشکلات قلبی و عروقی ممکن است در نتیجه مصرف ریتالین افزایش یابد .
• اضطراب و استرس : برخی افراد ممکن است با مصرف ریتالین دچار افزایش اضطراب و استرس بشوند .

اثربخشی نا مشخص ریتالین در افراد بدون ADHD

همانطور که گفته شد تحقیقات نشان داده که ریتالین در افرادی که به ADHD مبتلا نیستند ممکن است همان اثرات مثبت را نداشته باشد و حتی در برخی موارد هیچ تاثیری نداشته باشد و یا حتی اثرات منفی نیز ایجاد کند .مغز افراد بدون HDHD بطور طبیعی تنظیمات مختلفی دارد و مصرف این دارو میتواند این تعادل را برهم بزند .

راههای جایگزین سالم

روشهای سالم و موثری برای بهبود عملکرد تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان وجود دارد که بدون نیاز به داروهای محرک نیز میتواند به این افراد کمک کند . ما در اینجا به برخی از این روشها اشاره میکنیم .

1-برنامه ریزی دقیق و مناسب برای مطالعه هر فرد میتواند به افزایش یادگیری و پیشرفت تحصیلی آن فرد کمک کند .

2- تغذیه سالم : مصرف مواد غذایی مناسب ، سالم و مغذی میتواند به بهبود تمرکز و انرژی کمک کند .

3- ورزش مناسب : فعالیتهای بدنی منظم به خصوص در سال کنکور که افراد تحرک پایینی دارد میتواند بسیار به بهبود عملکرد مغزی ، کاهش استرس و برقراری تعادل یونی خون کمک کند .

4- تکنیکهای افزایش تمرکز : 1) یادداشت کردن عوامل مزاحم 2) ثبات و شرطی کردن مکان مطالعه 3) انحراف کانون توجه 4) برنامه 5) مواجه منطقی 6) افزایش سرعت مطالعه 7) افزایش عمق مطالعه 8) اشتیاق برای مطالعه

5- نظارت پزشکی: مصرف ریتالین حتما باید تحت نظارت پزشک باشد زیرا این پزشک است که میتواند دوز مناسب مصرف را تعیین کرده و عوارض جانبی احتمالی را بررسی کند . مصرف خودسرانه و بدون تجویز این دارو میتواند خطرات جدی به دنبال داشته باشد .

 

نتیجه گیری :

استفاده از ریتالین برای بهبود عملکرد تحصیلی در افرادی که نیاز پزشکی به این دارو ندارند به هیچ وجه توصیه نمیشود خطرات وابستگی ، عوارض جانبی و اثر بخشی نامشخص آن باعث میشود که مصرف این دارو بدون نظارت پزشک نامناسب و پرریسک باشد بنابراین بهتر است از روشهای سالم و موثر برای بهبود عملکرد تحصیلی استفاده شود و در صورت نیاز به مصرف دارو حتما با پزشک مشورت شود .